Sinulat ug Inagid-agid ni;
REV FR FERNANDO BUYSER
SINUGDAN.
Si Ponzoii Du Terrael, usa ka bantugang magsn-sulat, nagaingon ^ga ang sugal mao ang dalan sa bilanggoan. Kining dalana anha magasugod sa mga ''salon'', mutabok sa mga balay sa sugal, ug matapos sa mga tindahan sa alak,
Sa duruha ka kilid ning dalana nagalakat nga mahilom ug nanagdali ang mga multo sa kapildihan sa dungog ug ang sa labihang kawad-on.
Gikan sa pagkaadunahan ngadto sa pagkakabos, ang dalan hamubo rai kaayo alaig sa usa ka sugarol.
Unahon niya pagpildi ang iyang mga bahanding kaugalingon; sunod, kadtong mga katigayonan nga gipabantayan kaniya. Sa katapusan kawatan niya ang iyang asawa, ang iyang mga higala, ang iyang mga kaubanafi. . .
Mga kaubanan, mga higala ug asawa managpaka-hilom na lang: ang mga nahauna abuton sa kaluoy; ang asawa taguon na lang niya ang iyang mga luha.
ooo
Sa lungsod sa X., sa kanhing panahon, si Don Juan Rompebaneo mao ray gibantog sa pagkasalapian tungod sa iyang mga dagko ug halapad nga mga ''haeienda'' sa T. Ugaling kay duna siyay kalingawan nga dula nga ginganlan tang sugal.
Siya maoy usa ka pilipinhon nga higala sa mga ^katsila ug tinamod sa mga Punoan sa lungsod ug sa mga dagkong tawo sa lalawigan; dili na lang tungod sa iyang mga katigayonan, kong" dili, tungod sa iyang kaligdon^ug pagk^maalam.
Batan-on pa siya kaayo riagasugod na sa pagkupot mga. dagkong katungdanan sa lungsod, maingon sa pagka Ginhaupan, Magtutoon, Gobernadoreillo, Gapitan Munieipal, Maghuhukom sa Kadaitan, Jefe Loeal ugb., mga katungdanan nga nadala niya sa pagkamata3?ong ang iyang Imngsod sa X.
Mahatungod sa iyang mga banhandi, makaingon kita nga usa ka dakong bahin sa kapatagan sa T. ug sa kabungtoran sa X. nga tinamnan sa libo ka libo ka punong lubi, mga katubhan, miaas, humay, tahako, magay, abaka, saging, mangga u^b. si Don Juan mao ang tagiya. Kong ilakip ta ang iyang mga dagkong asinan ug mga dili maisip nga sakayan nga makalubog sa kadagatan kong managpanggikan sa dungguanan, makaingon kita nga siya maora gayod ang dato sa tanan nga mauagpuyo sa kasadpan sa lalawigan sa Sugbo. Ang kadaghanan ning mga bahandi nga katingalahan nasunod niya sa iyang mga katigulangan ug ang uban iya namg pinangitaan sa sulod sa iyang walay pu-as nga pagpamunoan.
Kong dunay lungsod nga magasaulog sa pangilin Sa iyang Patron, ang unahon sa pagdapit, mao si Don Juan, niadtong mga salapiang sngarol sa baraha ug bulang sa mga kalungsuran sa Negros ug Pauay. Inig-abot niya sa mga lungsod nga nagdapit kaniya ginasugat siya sa daghang tawo nga managdalag panuni ug managpabuto. sa mga luthang nga silbing yukbo sa pagabot sa ''Prineipe sa mga Sugaror'.
Sa nnang mga adlaw sa iyang panugal sa baraha ug bulang giharos niya ang mga^dagkpng ''Haeendero'' sa Negros ug Iloilo ug dili diyutay ang ibap sa mga dato nga nahapay nga gidaog niya. Daghang mga asawa ug mga anak nga nanaghilk tungod sa kaut-ut sa ilang mga katigayunan nga gipildi sa ilang mga bana ug mga ginikanan sa sugal ug bulang. i Ah ! i ang sugal maoy usa ka kahilayan nga magatukmod kanato sa kaguba ug kapildihan sa atong mga niasigang umaabot !
Apan ang buenas dili magadugay kay maoy dayon ang maias.
Usa niana ka higaydn nga si E^apitaln Juan Rompebaneo namatron sa Iloilo gikakita siyag mga sugarol nga salapian gikan sai Manila. Nanagsugal sila didto sa Molo ug si Kapitan Juan kun Don Juan Rompebaneo napildig dakong salapi. Makaliliisang kaayo kadtong panahona kay sukad sa iyang pagpanugal mao pa siya makakitag dimalas nga walay igo. Ang salapi nga tinipigan niya sa Bangko sa Iloilo nahurot niyag kuha ug hangtod ang iyang sakayan nga gisakyan sa pagpamatron iyang gibaligya, apang ang dii&klas nagagukod gihapon kaniya. Ang iyang ulo nabuang-buang na niadtong taknaa tungod sa pagpanlimbasog nga makabawi lang unta siya sa i^^ang pildi. Nagasulat siya sa iyang asawa sa X. sa pagpangayog salapi ug ang buotang asawa gihurot lang usab pagpadala kaniya ang tanang salapi nga tinipigan sa ilang '^Caja", salapi nga pinangitaan sa dugayng adlaw ug napildi sa usa ra ka pagpilok
i Pagkapait palandungon ! i Eagkaanugon !
Sa.^iha nga si Kapitan Juan nahasama ang iyang kahimtang sa usa ka iro nga gitab.angan pagbugno sa daghang iro, nagasug^d na siya pagpangutang sa usa ka Balay sa Patigayon sa Iloilo nga nakaila nga si Kapitan Juan adunay mga dagkong^'Haeienda" nga takos masakmit kong ugalihg dili makabayad. Apan misamot hinuon ang iyang pagkadimalas kay wala gayod siya makaigo bisan kausa.
Mamingawon kaayo, mipauli siya sa iyang lungsod nga nagadala sa handumanan sa iyang utang nga duha ka gatos ka libo nga gipildi sa sugal. Sa pagabot niya sa X. gibaligya niya ang iyang mga sakayan, mga pahiyas ug mga baka, ug ang bili gibayad niya sa iyang utang sa Iloilo, apan kulangan pa gayod siyag 40 ka libo ka pisos nga gisaaran niya nga bayran s^, tag 5 ka iibo ang bulan lakip na ang iyang mga tubo (intereses).
ooo
Miagi na lang ang walo ka bulan ug wala siya makabayad sa iyang utang nga 40 ka libo ka pisos nga nagakadaku tungod sa mga tubo.
Giabot siyag dakong kadaot tungod sa kamatay sa mga hayop ug sa makalilisang panon sa mabaga nga dolon. Wala maintos ang.mga tubo tungod sa kagubot sa Pilipinas batok sa mga katsila ug sa gubat usab sa mga pilipinhon batok sa mga amerikanhon. Gisunog sa kasundalohan ang iyang mga dagkong balay sa lungsod.
Sa tapos ang Kagubot, ug sa pagtan-aw sa iyang hinutangan sa malisod nga kahimtang ni Kapitan Juan sa panalapi, ug tungod kay wala gayod makabayad bisan giunsa na lang siyag sukot, sa dakong kasubo napilit ang iyang hinutangan sa pagdangop sa mga Hnkmanan aron sa pagbayad kaniya sa iyang utang nga kap-atan ka libo ka pisos walay labot ang iyang mga tungtong, Si Kapitan Juan Rompebaneo wala magalimod sa iyang utang ug mao nga ang Hukmanan sa Sugbo na^gasugo sa iyang hukom nga si Kapitan Juan Rompebaneo sakmitan sa tanan niyang katigayonaii sa lungsod sa X., T. ug sa bisan diin, ug ibaligya sa Sheriff pinaagi sa ^^publiea subasta'\ sumala sa ginasugo sa mga balaod, aron ang halin ibayad sa iyang utang. iWala nay mapait ug malisod nga panahon sama niadto ! Walay takos kadangpan kay tanan nagalisod sa salapi. Ang iyang mga kaila ug mga higala pulos lang pamalibad nga:— ''Pasayloa ako kay wala gayod karon akoy salapi".
Sa ingon ning pagkabutanga, ang mga yuta ug uban pang mga butang ni Kapitan Juan nga mubilig usa ka gatos ka libo ka pisos nahalin lang, iintawon!, sa '^subasta^^ ug napulog lima ka libo ka pisos. Walay salapian nga mipuhal niadtong panahona kay nahadlok sila sa, pagbuhig salapi tungod sa gubotgubot sa mga Pulahan sa kabukiran sa Sugbo, Negros, Samar ug Leyte.
Usa ka batan-ong olitawo nga katagilungsod ra usab ni Kapitan Juan Rompeeobaneo, usa ka tawo nga kaahi nagabahagbahag lang sa kadalanan sa X. ug T., usa ka batan-on nga kanhi olipon ni Kapitan Juan ug manlalawog sa iyang baboy, mao ang nakapalit sa^'publiea subasta^' sa tanang mga katigayonan ni Don Juan Rompebaneo.
^Kinsa kining bataa? Mao kini karon ang atong subayon.
Matuod gayod nga ang kakngi, pagdaginot ug pagkanunay mao ang makapauswag sa mga /patigayon s^ tawo. Ug aduna usab nagaingon nga ang diyutay"maoy ginikanah sa daghan.
Si Terrael sa paghisgut niya sa gahom sa salapi miingon nga dinhi sa kalibutan adunay usa ka litang (palanea) makagagahom nga ginganlag salapi.
Daw walay hunahuna nga makasukol kaniya. Tungod kaniya kamanihoan ang mga tawo, kaduladulaan ang mga labing makaiilisang pagbati, makuha ang mga dagkong siyudad, ug mabalhin ang panagway sa usa ka kamingawan sa usa ka dapi|; nga mabungahon.
Kaniadto sa unang panalion nga si Kapitan Juan Rompebaneo nagalangoy pa sa mga bahandi ug sa mo'a dalayig ug olo-olo sa katawohan, nahitabo nga siya adunay usa ka bata nga binatonan nga gihimo niyang manlalawog sa iyang mga babaoy, karomatiro ug magyayabo S^a hugaw. Ang suhol ning bataa 2 ka pisos ra gayod intawon ang bulan. Ang ngalan ning bataa mao si Jose Magaya.
Kini anak. sa usa ka ginikanang makililimos sa lungsod sa T., ilo sa inahan. Kaniadto sa maayo pag lawas ang iyang amahan gipaton-an siya sa usa ka tunghaang tago sa X. ug sa diha nga siya si tlose mahibalo na mubasa, musulat ug muihap, gipaundang siya sa iy^g amahan sa pagtuon tungod kay walay salapi nga takos magasto, ug labina kay siyai, ang tigulang, nagamasakiton.
Usa niana ka adlaw gidala si Jose sa iyang amahan ngadto sa balay ni Kapitan Juan Rompebaneo aron rausulod sa pagkabinatonan. Ang bata sa dakong kasubo minunot, apan sa tingog nga mamingawon im-mgoii :
— Tay, ^asa ba kita paingon?
— Sa balay ni Don Jnan, mitubag ang a.maihan. Kini nakabasa sa hunahuna sa iyang aaak nga walay gusto sa pagpaulipon.
— Jose, pagpili hain imo: ^Buot ka sa^guna kun buot ba ikaw sa basahon?
— Tay, imagatuon'^lang unta ako! — mitubag ang anak.
— Mao lagi kana. ^Kinsa bay ginikanan nga dili mahagugma nga mahimong makinaadn\,anon ang iyang mga anak? Apan hunahunaa, Odong, nga wala kitay salapi nga mkgasto sa imong pagtuon. Anaa kanang imong sinina nagakawakay ug kanang imong bahag nga bulingon, ... Ako tigulang na ug masakiton, dili na makapangitag takos ikabuhi kanimo. , -
— Unsa may akong buhaton . . . ^
— ^Pangita na lang, Odong, salapi, kay maora man bitawo salapi man ang gikinahanglan sa tanan. Ang tuyo "sa tanang pagpanlimbasog sa katawohan mao gayod ang bahandi. Si Gorki nagaingon nga ang tawo nga walay salapi walay tawo nga mulingi, samtang ang mananap nga salapian daghan tawo muagang-agang. Kong ako malipay magasud-ong kanimo nga inakinaadmanon, apan labi pang mahinangop kong tan-awon ko ikaw nga bahandianon.
— iAko ra imya ang oyit sa kinaadman!-
— nanghupaw ang anak. *
— Kaha maoyit ka sa kaalam, apan dato sa katigayonan. Pangita lang, Odong, salapi kay ang salapi, matud pa sa mga dato, makapa-ilustrar man sa tawo. Kong ikaw dato mahigala mo ang mga makinaadmanoii ug liangtiid mahimo mong sulugoon kay ang salapi mao ang Dios sa kalibutan. ^Buot kag- kinaadman ? Kong duna ka.y salapi makab-ot mo kanang tanan.
— An^ mga kauban kong kabataan kanunay sila sa tunghaan. , .
— Kong kanang kakugi karon sa pagtuon sa mga kabataan mao pa ang gigamit sa pagpangita sa katigayonan, tingali dili abuton sa gutom ang atong Yutang ^ataiwohan, Ang tanan buot magatuon sa tungliaan hangtod sa pagkatigulang bisan wala silay kahigayonan Sa pagpadayon sa tmighaan. Ang atong raga kaumahan nalibon na lang kay gibiyaan sa raga bukton nga manggibuhaton ; ang patigayon sa atong kaugalingong lungsod anaa sa kamot sa raga lumalangyaw hangtod ang atong mga kagamaan silang tanan atong gibiyaan tungod kay ang atong mga batan-on atoa na lang sila magatubo sa mga tunghaan. . . Ah, wala kita makapahimulos sa mga bahandi sa atong yuta: mga mina sa karbon, bulawan, pilak, gas, aspalto, puthaw, ugb. Wala kita! makasalapi sa atong mga maayong kalioy ug sa atong dato nga kadagatan nga puno sa mga mutya ug nagakalainlaing mga isda. Sa usa ka pulong, ang mga bahanding kaugalingon (Reeursos naturales) dili kita ang nakapahimulos kay ang mga tawo buot na lang mabuhi sa Kagamhanan. Ang mga kabataan buot sila mahimong Magtutoon, buot mahimong mga Manlalaban ug nabuang sa pamunoan!
— Dili ka diay buot, Tay/ nga magatuon ang atong mga kabataan?
— ^Nganong dili? Apan biiot ko nga ang anak sa mga kabos kong maliibalo na sila magabasa, magasulat ug muihap mugula sila sa tunghaan ug adto nila tapTisa ang ilang pagtuon sa ka.umhan. Maayo unta nga ang Kagamhanan niagabuot n^a ang pag^nita, pagkapand^y ug ang kabuhatan niaoy itudlo, maora gayod, sa mga Tunghaan sa kabalangayan!
Samtang sila nagasultisulti miabot sila sa ganghaan sa balay ni Kapitan Juan Rompebaneo. Sa tapos nila iasoy amg ilang tuyo^ gidawat si Jos6 sa pagkabinatonan ug gihatagan siyag suhol nga duha ka pisos ang bulan. '
ooo
Ang buhat nga gihatag kang Jose Magaya sa iyang agalon mao ang pagbantay sa mga baboy, paglabay sa mga hugaw ug ang pagpamilino sa karomata. ,
Si Jose mahigugmaon kaayo sa *' Ouenta ' ', Usa ka hapon niana nga nagabantay siya sa mga baboy nga iyang gilawogan, nagahunahuna si^ra niini:
— Ang '^Guenta'', alang kanako, maora ang niatuod nga kinaadman kay dili magalimbong ug diii ka limbungan. ..
Samtang nagaugay-ugay siya sa usa ka biiok nga bakting bay^^ niya sa iyang agalon pinahinungod sa iyang suhol nga diiha ka bulan, nagatuon siya sa ''Multipliear".
— Unya kong nagapak kini ug lima ka buok ug mahalin tag lima ka pisos ang usa aduna akoy kaluhaan ug lima ka pisos. Ipalit ko usab ug baboy nga unya mahalin kanakog tag, . . ka pisosv. . Ug gipilopilo ni Jose ang iyang salapi Jiangtod sa pag-abot sa usa ka gatos ka libo ka pisos.
Kong diha pay nagapamati sa pagsultisulti ni Jose makamgon gayod nga kining bataa nagabitik sa, iyang, . . kung nagatapa siya ug mantika,
Wala madugay. nagaanam nag pakita sa luyo sa usa ka salamin ang mga mahumot nga bulak sa iyang mga damgo nga bulawanon. Sulod sa walo ka tuig nga pagpaulipon niya sa balay ni Kapitan Juan Rompebaneo nakatigom siyag salapi nga duha ka gateis k^ pisos bunga sa iyang kakugi, pagdaginot ug pagkanunay.
— Ang kiisog kong iaaoy «langitag salapi adunay utlanan, samtang ang salapi kong maoy mangitag salapi walay kinutuban . . . Kining duruha ka gatos ka pisos kong akong ipatigayon tingali makakapin akog 200 ka gatos ka pisos ang usa ka bulan, samtang kong mag^pasuhol ako 200 ra ka vsintabos ang akong madawat sa usa ka bulan, bisan unsaon ko sa pagpanlimbasog, maora gayod: 2 ka pisos.
— Nagakanayon si Jose sa diha nga naga-ihap sa iyang kuarta.
— Kong buhi pa unta kaTon ang akong amahan mahaagom gayod sa akong kinabudlayari ug tingali kami rang duha ang labing bulahan dinhi sa kalibutan. -. Ug mihilak.
— Mubiya ako sa pagkasinuholan kay bisan unsa pagkamakinaadmanoH sa 'tawo kong walay iaugalingnan sa patigayon, sa pagkinabuhi ug sa pagkaon mahimo siyang olipon ni bisan kinsa nga makahatag kaniya ug pagkaon:
OOO ''
Sa pagpakawa ni Jose sa balay ni Kapitan Juan tikagubot na ang Pilipinas. Sa bisan diing dapit gihisgutan na ang Katipunan sa likod sa mga Punoang katsila. Ning panahona mimahal ang bili sa mga sundang ug si Jose Magaya, ang maayong lalaki sa ' ' Multipliear ' ', nakapahimulos kaay o iiing patigayona.
— Samtang' may hangin bukharon ta ang layag, ug samtang nagaulan manalod kita.
— Nagakanayon si Jose sa diha nga siya nagabaguod pas-an sa suodang padulong sa kabukiran nga nahalin sa mamisos ang pinalit niya ug 25 ka sintabos. Ang mga panday sa sundang sa Basak ug sa Consolaeion maoy iyang mga suki.
Sa dugay na niyang pamaligya nagadala na siyag tawong sinuhulan sa pagpas-an sa mga puthaw uban kaniya padulong sa kabukiran sa X, T. ag sa mga dapit diin magakapundok ang daghang niga manggugubot batok sa mga katsila.
Sa tapos ang gubat batok sa Espana miundang si Jose sa patigayon sa sundang ug misulod na uBab siya sa pagpamaligya mga manggad ug mga pitsipit^ nga gipuhunanan niyag lima ka libo ka pisos, salapi ^ga natigom niya sa napulo ka tuig uga kanunay pakigbugno sa kinabuhi.*
Didto siya magatinda sa X. ug mao ray iyang kaparang sa patigayon si Kapitan Juan Eompebanco, ang kanhi iyahg agalon.
Sa pagpahibalo kaniya. sa iyang mga higala nga ahg mga pilipinhon ug mga amerikanhon nagaka-away, kun nabugto ang ilang panagabyan, gihipos niya ang # iyang tanang mga baligya nga wala p.a kahalini ug gitaguan niya ' sa kabukiran. Samtang naabo ang lungsod sa. X. ug T. nga gisunog sa mga sundalong amerikanhon, samtaiig ang mga tawo sa lungsgd hapit mamatay sa gutom, si Jose Magaya nagapadayon pagpahimulos sa iyang patigayon sa kabukiran sa dakong kakugi ug kadaginot. Ang mga buta^iig nga pinalit niyag pisos.nahalin kaniya sa kabukiran hangtod sa lima ka pisos. Siya mao ang ^suki sa mga Manggugubot ug siya mao ang mangita sa tanang mga kinahanglanon niadtong mga maisog nga sundalo sa Yutang Natawohan.
Uban sa mga sundalo sa Kagubot ng^a miampo sa kagamhanan sa Tinipong Bansa sa Amerika, mitugbong sa lungsod si Jose Magaya nga puno ang puyo sa salapi nga pinatigayonan niya sa kabukiran. Sila nagapuyo na unta sa landong sa kalinawan kong wala pa tugawa pagusab ang atong kahukiran sa mga Pulahan.
Ning panahona mao ang pagsakihit sa mga "Haeienda", asinan ug uban pang mga butang ni Kapitan Juan Rompebaneo tungod sa iyang utang nga 40 ka libo ka pisos sa usa ka Balay sa Patigayon sa Iloilo. Ang mga katigayonan nga bilig usa ka gatos ka libo ka pisos nahalin lag 15 ka libo*ka pisos sa "subasta" ug ang nakapalit mao ang kanhi Q mgabahagbahag sa kadalanan sa X., ang kaiihi olipon ni Kapitaii Juan, ang kaniadto manlalawog sa baboy, magsasalibay sa hugaw sa iyaag mga agalon, nga ginganlan Jose Magaya.
Sa pagkasayod ni Kapitan Juan sa hukom sa Hukmanan ug sa pagtan-aw niya nga ang iyang olipon kanhi mao nay nakatag-iya sa iyang mga ' * Haeienda" sa tubo, lakip sa mga intt)san ug mga kabaw ug galamiton sa pagbuhat sa yuta, sa iyang mga kalubihan, kamagayan, humayan, sagingan, manggahan ngb., nagadaot siya ng maoy mihatod kaniya sa lubnganan ang sakit sa kasingkasing.
- ooo
Si Jose Magaya naminyo sa iisa ka buotan ug matahom nga dalaga sa lungsod sa T., anak sa igsoong babayi ni Don Juan Rompebaneo. Sila nagapuyo nga mga bulahan ug malipayon.
Si Doiia Maria Estrella nga mao aiig ngalan sa asawa ni Nor Jose Magaya mao ra ang iyang buhat ang pagmatuto sa iyang matahom ug masupang mga anak. Wg si Nor Jose walay hunong sa paggalam sa iyang mga ''Haeienda'' nga sa tanang adlaw nagauswag ug nagakadako.
Ang kauswagan ni Nor Jose mahatungod sa kinaadman ania na sa iyang mga liwat. Ang iyang kaliwatan, sa walay duhaduha, magauswag sa salapi, kinaadman ug kadungganan. Ang kanhi malagsot ugma mamatahom, ang kaniadto maitom damlaig mapution tungod sa pagsagolsagol sa dugo sa nagakalainlaing kaliwat.
Kamatuoran niini mao nga si Nor Jose ug Dona Maria Estrella aduna na karon ing mga anak lalaki nga nakalabang sa pasulit sa pagka Manlalalaban, Mananambal, Maghuhukom, Ingeniero ugb. nga naminyo sa mga anak sa mga dato nga lumalangyaw nga labing tinamod sa k%.tilingban ; ug ang ilang mga anak babayi naminyo usab 'sa mga bantugang ''politieo" ug sa mga anak sa rnga dagkong magpapatigayon sa Pilipinas.
^'Kong magakaon ka^ sa buhat sa imong mga kamot, bulahan ka, ug makabaton ka sa ma8jn). Ang imong asawa sama sa ''parra" nga magahumbimiy sa bunga sa libot sa imong balay: ang imong m«:a anak sama sa tanom nga ^'olivas" sa libot sa iiuong talad. Mao kini nga bulahan ang tawo nga niaiiadlok ' kang Bathala. Pagdalayig kamo sa Ginoo kutob sa iyang himaya, ug hikaplagan ninye ang kabulahanan sa inyong mj?a anak sa tanan<4 adlaw="" anak="" ang="" br="" cxxviii.="" ibabaw="" inyong="" kallnaw="" kamo="" kinabuhi.="" makakita="" mga="" panagdait="" puluyauin="" sa="" salmo="" ug="">
KATAPUSAN.
PAAGI BA PAGPAKISAMBAG SA ORAGULO
Mga lalaki ng mga babayi sa tanang kagulangon ug kahimtang sa katilingban makahimo sila sa pagsusi sa ilang tuyo kong magapakisambag niining Oraeulo nga kanunay makatunong sa iyang mga tubag, mga tubag nga makasibo gayod sa mga pangutana, ug ang tawo nga makutikutihon nga magpasambag niining Oraeulo mahatingalag dako sa iyang mga panagna.
Magbabasa: nga ang kapalaran magapahiyom unta kanimo : pangTitana sa dakong pagsalig sa Oraeulp ug nga kini makatagbaw unta sa imong mga damgo kun mga paglaom.
Unaha ang pagpili sa TANDAAN SA MGA PANGUTANA sa paoigutana nga biiot mo nga tubagon sa Oraeulo, timan-i a/ng ^4etra" §a pangutana: piyunga ang mga mata ug sa usa ka Alfiler, lapis kun iibang butang nga talinis ; tulbuka pagtaghaip ang mga ^^Numero" nga anaa sa il?abaw sa RUEDA SA KAPALARAN nga makitai mo sa ibabaw sa hapin ning basahon. Kong unsang ^'Numeroha'^ ang imong matulbok pangitaa sa MGA TUBAG SA PANGUTANA, sumala sa ''letra'' kong unsa, kay mao kana ang isip sa tubag sa imong gipangutana.
Pananglitan maoy imong gipili ang pangutana N :iMabulaJian ba ako sa akong kaminyoan?, ug ang imong naigo sa lapis mao ang No. 7, pangitaa didto sa MGA TUBAG SA PANGUTANA N sa iyang laray No. 7 kay mabasa mo ang tubag nga nagaingon: — Aduna ka sa tanang kabulalianan.
"Wala nay Oraeulo nga masayon sabton sama niini, busa sulayi karon dayon ang pagpili ning musunod nga mga pangutana:
TANDAAN SA MGA PANGUTANA.
A. — ^Aniis-a ako maminyo?
B. — |,Makabaton ba akog mga bahandi?
C. — ^Makig-away ba ako sa akong hinigiigma?
D. — ^Makabaton ba kamig mga anak?
E. — ^Matnmaii ba ang akong mga damgo?^
F. — ^Mabalo ba ako?
G. — ^Magabnotan ba kanako aoig akong gihigugma?
H. — ^Unsa ba ang akong labing dakong binuang?
I. — ^Mupanaw ba ako?
J. -~^|,Mahagugma ba kanako ang akong *'novio'^?
K. — ^Makadaog ba ako sa ''Loteria"?
L. — ^Mabuhi ba ako sa dugayng panahon?
Ll. — ^May nagahulat ba kanako nga kabilin?
M. — ^Aduna ba akoy mga kaaway?
'N. — ^Mabulahan ba ako sa akong kaminyoon?
Sr. — ^Baslan ba ang akong gugm^a?
0. — ^Nakabaton ba siyag daghang hinigugma?
P. — |,Maminyo pa ako pagusab? — — ~~-
Q. — ^Nahinumdom ba siya kanako pagayol
R. — ^Aduna ba akoy kailog sa akong g^agma?
S. — ^Tagdon ba nako ang mga tambag?
T. — ^Mky katarungan ba ang akong mga katahapt
U. — ^Maminyo ba ako nga batan-on?
V. — |Makig-away ba ako sa akong hinigugma?
W. — ^Hingulitawo ba ang akong ''novio''?
X. — ^,Musupak ba ang akong sudbalay sa akong kaminyoon?
Y. — ^Mutoo ba ako sa, ilang mga pulong?
2. — ^Makabaton bag sayop ang akong ''novia'^?
ZA. — ^Nahagugma ba siya kanako tungod lang sa ''interes''?
ZB. — ^Kinsay magbubuot sa iyang kasingkasing?
ZC. — ^Baslan ba nako ang iyang sulat?
ZD. — ^Magalimbong ba siya kanako?
MGA TUBAG SA PANGUTANA A
1. — Nagakahiduol na ikaw sa kaminyoon.
2. — Pakitambag una sa imong mga ginikanan.
3. — Dili ako mangahas sa pagtug~an kanimo.
4. — Dili ka gayod maminyo.
5. — ^^Unya kong maghinigugmaay kamong duha.
6. — ^Para que?
7. — Sulod sa usa ka tuig.
8. — Batan-on pa ikaw kaayo.
9. — Muagi pa ang daghang panahon.
10. — Dili ka magadali.
11. — Unya kong mahinog na ang mga ''eiriguelas":
12. — Dili ka mkghimo nianang mga binuanga.
13. — Nianang kagulangon mo dili ka angay mag-hunahuna niana.
14. — Sa labing madali : pangandam na lang.
15. — Paghulat ug magpailob ka.
16. — -Dili ka maghimo nianang binuanga.
MGA TUBAG SA PANGUTANA B
1. — ^^Dili ka magpaabot sa kadato,
2. — Pagbuhat ug pagsalig.
3. — Takos ka makapaniguro nga oo.
4. — Mabahandianon ka kong maminyo na ikaw,
5. — Usa ka kabilin maoy makadato kanimo.
6. — Oo, apan ayaw kalaay.
7. — ^Anaa ijipa ikaw sa dalan sa pagkadato.
8. — Sa kakabos gibuhat kita ni B|athala.
9. — Sa katigayunan nga mahaangay kanimo.
10. — Labaw sa imong ginaipalandong.
11. — Dili ka maghunahuna nianang mga damgoha.
12. — Oo; salamat sa imong Bitoon.
13. — Dili ka makagawas sa pagkakabos.
14. — Pagdaginot aron makatigom ka.
15. — Unya kong muabot na ikaw sa .pagkatigulang.
16. — Ikapasalig ko kanimo.
MGA TUBAG SA PANGUTANA C
1. — ^Dili, dili, dili.
2. — Tingali kaha.
3. — Natahap akog dako.
4. — Dili ako makatoo.
5. — Walay kapasikaran alang niana.
6. — Sa labing mai^li.
7. — Dili gayod. ^ ' . f
8. — Paayoni ang sulog ug magamalinaw kamo.
9. -Paninguhaa ang pakighiuli ug dili ka makig-away.
10. — Pagpasaylo ug magpuyo kamo sa kalinaw,
11. — ^'\^oluble" kaayog hunahuna.
12. — Biyaan ka niya sa labing madali.
13. — Ni sa adlaw ni sa gabii.
14. — Unya kong wala ka hinoon magpalandong.
15. — 8ulod sa usa ka simana.
16. — -Maoy usa ka dili matarong nga buhae.
MGA TUBAG SA PANGUTANA D
l. — T-isa ra gaj^ud.
2. -Tingali malisod. ^
3. — Dili.
4. — Dili ka magpaabot.'
5. — 8ama sa gidagh^on sa mga anak sa imomg inahan.
6. — Tj)at./ ^
7. — T)ili kaduiiaduhaan.
8. — rsa, nga rnahimong Manlalaban.
9. -Nahadlok ako nga dili.
10. - Duruha ka babaying maanyag.
11. -C)o, apan madugay pa.
12. -fSa pagtangko nga usa ka tuig sa inyong kaminyoon.
13. -~^Nganong dili?
14. — Dili gayod.
15. — Ug usa kanila magahatag kaguol kanimo.
16. — Duniha ka kaluha.
MGA TUBAG SA PANGUTANA E
1. — Dili ka gayod makakab-ot nianaiig kaj)iilahana.
2. — Oo, matuman.
3. — Sa pagtoo lang niana ma^y usa ka binnang.
4. — Segnro na lang.
5. — Oo, 00.
6. — Paghulat lig magpailob ka.
7. — Eong ''peligroso'V isalikway sa hunaliuna.
8. — Dili ka magdamgog mga binuang.
9. — Dili gayod mahimo.
10. — Ang mga damgo pulos lang tinonto.
11. — Ang liban matuman, dili ang tanan.
12. — Walay dili mahimo ning kalibutan.
13. — Dili ako mutoo. *
14. — Dili gayod.
15. — ^Hain nianang damgoha?
16. — Dili. .
MGA TUBAG SA PANGUTANA F
1. — Dili.
2. — Dugay pa.
3. — Sagbot nga dautan dili gayod mamatay.
4. — Dili ka magpatoo.
5. — Makaduha.
6. — Oo, ug maguol kag dako uyamot.
7. — Karonkaron dili. ,
8. — Oo, apan unya kong matigulang na.
9. — ^^Tingalig niagaduiigan kamo.
10. — ^Mao kana ang imong gusto.
11. — Sa dili pa nimo kana palandmigon.
12. — Daw naninguha ka oroy niana.
13. — Pangasawa una. .
14. — Mabalo ka ug malipay ka ra pagdali.
15. — Dili ka maghunaliuna sa mga biitang masulub-on,
16. — ^HuIata, kay ang kinabuhi adunay katapusan*
MGA TUBAG SA PANGUTANA G
1. — Mao}^ usa ka sala ang paglimbong kanimOo
2. — Sa .tibuok niyang kinabuhi.
3. — Unsa pay buot mo.
4. — Dili ka magsalig kaniya.
5. — Dili ako makigpustag usa ka sintabos.
6. — ^Ang labing maayo kay biyaan ka,
7. — Dili gihapon,
8. — ^Ang imong buiiaton mao lisab ang iyang buha-ton.
9. — Samtang siya imong limbungan labi hinoong mahagugma kanimo.
10. — ^Ayaw pagsalig ug makatunong ka. .
11. — Dili gayod: giliimo ka lang nga lingawlinga-wan.
12. — Ikaw ra gayod ang kanunay ginapalandong.
13. — Magabuotan lang sa panahon sa Ting-init.
14. — Sa labing madali hikalimtan ka niya.
15. — Oo, hangtod sa kamatayon.
16. — Buotan gayod siya kaayo.
MGA TUBAG SA PANGUTANA H
1. — Dagliaii kaayo, apan dili ko isulti kanimo.
2. — Mao ang pagsupak sa iniong ginikanan.
3. — Ang dili mo pag-nyon sa kaminyoon,
4. — Ang bnliat nga bag-o mong gihimo,
5. — Ang pagminyo nianang tawhana^
6. — Ang pagpadayon nianang mga ''relaeionesa",
7. — Ang pagbiya sa imong hinigngma,
8. — Ang panaw ngai imong gihnnahirna.
9. — Ang paghigugma sa imong ugangang babayi,
10. — Ang pagpanakay sa panahon sa Tingtugnaw.
11. — Ang pagtuotoo sa mga tabi ug kiitsokutso,
12. — Ang imong ginatinguha.
13. — Ang wala pagkasayod nga gilimbungan ka.
14. — Ang nahatabo kanimo karon.
15. — Ang pagpakig-away sa imong hinigugma.
16. — Ang pagtoo sa magatambag kanimo.
MGA TUBAG SA PANGUTANA I
1. — Sa hunahuna lang,
2. —^ ISTganong dili ?
3. — Oo.
4. — Dili ka gani buot maglihok sa imong balay.
5. — Magahimo ka sa panaw nga pagahimuon tang tanan.
6. — ^lgorigo.
7. — Dili ka angay magahimo niana.
8. — Ma^apanaw ka tungod sa pakighugoyhugoy lang,
9. — Sa panahon sa Ting-init, oo.
10. — Labangon mo ang kalapukan.
11. — Tingali mahaadto ka sa Manila.
12. — Magapanaw ka sa yuta labaw kay sa dagat.
13. — Ang imong mga patigayon maoy magadala ka-nimo sa layong dapit.
14. — Dili sama sa gihunahuna mo.
15. — Hataas nga panaw ang imong pagahimuon,
16. — -Samtang ikaw batan-on pa.
MGA TUBAG SA PANGUTANA J
1. — Kana maoy» iyang gisulti kanunay.
2. — Gipakabathala ka niya.
3. — Labaw ^eay sa usa niya ka ^Hrato'^
4. — Wala ka gayod niya higugmaa,
5. — Por conveniencia lang, kun paka-aron ingnon.
6. — Oo, 00.
7. — Usahay.
8. — Ug tingali maoy imong kapildihan.
9. — Tungod lang sa ^4nter6s'\
10. — eiaro na lang.
11. — ^Kay wala ka pa diay mahibalo?
12. — Dili kaduhaduhaan.
18. — Diyutay lang butang.
14. — Dako kaayo.
15. — Labaw sa imong gitohoan. . .^
16. — Makalilisang kaayo.
MGA TUBAG SA PANGUTANA K
1. — Pangitag Niimero nga taas.
2. — Pumalit kag usa sa napnlo ka bahin sa usa ka buktot. ^
3. — Dili lang nimo hibaloan maka-gordo ka hinoon.
4. — Panlimbasugi pag-ayo ang pagdula.
5. — Ang ^ ^ Oraeulo ' ' nagaingon nga oo.
6. — Magmalipayon ka kay ma,-suerte ka.
7. — ^Wala kay palad.
8. -r~Dili ka magtoo.
9. — Dili gayod. -
10. — ^Pagdula sa kasarangan.
11. — Ang ^'Loteria" kaugalingon sa mga hungog.
12. — Diyutay lang.
13. — Mao unta kana ang buot mo.
14. — pibaloan ra nimo sa labing madali.
15. — Ang ' ^ suerte ' ^ malihok kaayo.
16. — Sulayan mo pagdula.
MGA TUBAG RA PANGUTANA L
1. — eiaro na lang.
2. — Dili ako buot magpakuyaw kanimo.
3. — ^Hangtod nga mam.atay ka,
4. — 53 ka tuig.
5. — Muabot ka sa pagkatigulang.
6. — Makapasalig akog dako kanimo.
7. — Haduol sa usa ka ^'siglo".
8. — Pagmatngon sa imong lawas ug mataas ang imong kinabuhi.
9. — ^Kong magbinuotaii ka, oo.
10. — ^Ayaw pagpatakas ug mabuhi ka ug dugay.
11. — Magalubong ka pag daghang tawo,
12. — Sama sa imong apuhan.
13. — Mamatay ka sa katigulangon.
14. — Manudlay ka pag mga uban,
15. — ^^^Do, dugay.
16. — ^Hataas nga panahon.
MGA TUBAG SA PANGUTANA LL
1. — Kitang tanan nagahunahuna sa pagpanunod.
2. — Usa ka kabilin nga kasarangan.
3. — Diyutay nga butang.
4. — Dili.
5. — Makasunod ka sa mga — lihok sa imong mga ginikanan.
6. — ^Aduna ka bay kaubanan sa Amerika?
7. — Linkod lang una aron sa pagpaabot.
8. — Ang kabilin sa kabuhatan.
9. — Usa ka bahandi nga makalitisang.
10. — Hinaot pa unta, ^pan dili ka magpaabot.
11. — Tingali.
12. — Unya kong dili ka maghunahuna niana.
13. — Dili mo wad-on ang paglaom.
14. — Mahauna ka pagkamatay.
15. — ^Maayo kaayo.
16. — Dunay salapi nga nagahulat kanimo.
MGA TUBAG SA PANGUTANA M
1. — Labaw kay sa^ mga higala.
2. — ^Wala gayod.
3. — i Kinsa ang walay kaaway T
4. — Aduna kay mga kaaway sa imong liinigugma.
5. — ^Adunay nagautas libak kanimo.
6. — Usa nga nagapakaulaw kanimo.
7. — Ang gipakamaayo mong higala.
8. — Labaw sa imong giisipisip. '
9. — Apan aduna kay daghang higala,
10. — Adunay pipila.
11. — Tungod sa imong sala.
12. — -Ayaw tagda sila.
13. — Dili ka mabalaka kanila.
14. — Kanhi oo, karon wala. ^
15. — Tungod sai imong dautan nga dila,
16. — Ubos sa angay unta kanimo.
MGA TUBAG SA PANGUTANA N
1. — ^Gamayan ka sa imong kinabuhi nga miagi.
2. — Unya kong mabalo ka.
3. — Labaw sa imong gihunahuna.
4. — Magminyo ka ug makita ra nimo.
5. — ^Unya kong mamatay ang imong ugangang babayi.
6. — ^Kutob nga makahaton ka sa unang anak.
7. — Aduna ka sa tanang kabulahanan.
8. — Dako ang akong katahap.
9. — Kong duna kay mgai anak, dili.
10. — Sama sa imong mga ginikanan.
11. — Oo, kong wala kay ugangang babayi.
12. — Usahay.
13. — Pakigsibo sa gawi sai imong kaparis*
14. — Samtang mulungtad ang ^^Luna de miel''.
15. — Dili ka magpaabot niana.
16. — Bulahan gayod kaayo.
MGA TUBAG SA PANGUTANA SR
1. — eiaro na/lang.
2. — Dili ako baot magaulogulog kanimo.
3. — Pagbantay lang.
4. — Ang mga tingnha pulos maayo.
5. — Ayaw salig sa imong mga tuyo.
6. — Balliinbalhin kaayog hunahuna.
7. --Unsa pay imong but-on.
8. — Magalinimbungay lang kamong duha.
9. — Oo. 00,
10. — Gugma nga. humalapit lang.
11. — Dlli madugay magakaaway kamo.
12. — Sa tibuok ninyong kinabuhi.
13. — ITsahay.
14. — rnya kong mahinumdom siya kanimo.
15. — Humalig ka.
16. — ^- Kinsa ang magaduhaduha niana?
MGA TUBAG SA PANGUTANA O
1. —1 'ulos lang kadtong tanan tiawtiaw.
2. — ikaw ra ang gipalandong kanunay.
3. — Siya nagahiiiuotan kanimo.
4. — Diyutay ug lumalabay lang.
5. — i Pagkadaghan kaayo !
6. — Kong ma.sa^^od ka kuyawan ka gayod.
7. -Lingawlingaw lang.
8. ~Walay na;tinuod.
9. — Diha, apan walay gilugdangan.
10. — Nakatangdt) siya makausa, apan walay '^nada.'^
11. — Nakabaton siyag nsa ka gngmaiig^ masulub-on*
12. — Labaw sa usa.
13. — Wala gayod.
14. — Dili ka buot masayod niana.
15. — ^Kinsay wala makabaton ug hinigugma?
16. — Mga gugmang masayon.
MGA TUBAG SA PANGUTANA P
1. — ^Para que? ^Unsaon mo kana?
2. — Pul-an ka ra pagdali sa kaminyoon.
3. — jSayo ra nimong nagahtinahuna niana!
4. — Makaduba, alang sa imong kadaot.
5. — Dili.
6. — Por conveniencia.
7. — Dili ka maninguha niana.
8. — Maoray imo ang lami.
9. — Dili, alang sa imong kaayuhan.
lO. -^IInya kong matigulang na.
11. — Maguol kag dako niana.
12. — Dili gayod.
13. — Oo, tungod sa' imong mga anak.
14. — Sa dili mo lang palandungon,
15. -^Claro na lang.
16. — Oo, walay duhaduha.
MGA TUBAG SA PANGUTANA Q
1. — Labaw sa imong gihunahuna.
2. — Nagapaagas sa iyang mga luha.
3. — Oo, ning taknaa gayod.
4. — Hangtod sa mga damgo,
5. — Panagsa.
6. — Kanunay.
7. — Kong anaa ikaw sa iyang atubangan.
8. — Usaliay.
9. — Makausa sa usa ka adlaw.
10. — Gikan sa buntag liangtod sa gabii.
11. — Dili ako mutoo niana.
12. — Wala gayod.
13. — Bisan sa usa ka pagpilok dili malimot kanimo.
14. — Ug sa lain nahanumdom usab.
15. — Kanunay gayod.
16. — Labihan gayod.
MGA TUBAG SA PANGUTANA R
1. — -Duruha, apan makadaog ka.
2. — Oo, imo rang sala.
3. — Wala ka gayod ing gikailog.
4. — ^Usa, apan '' peligroso''.
5. — ^Kinsa ang wala makabaton niana?
6. — -Tinuyoan ra kana nimo.
7. — Apan dag-on mo sila.
8. — Yam-iri lang sila.
9. — Dili madugay aduna kay ikailog.
10. — Wala gayod.
11. — Ug mangil-ad ra ba ug hunahuna.
12. — ^Kinsa ang naluwas nianang sakita?
13. — Dili ka mabalaka kanila.
14. — Aduna, apan ayaw tagda.
15. — ^Makaunsa man? Mga tawong inot,
16. — Kailog, wala; kasina, duna.
MGA TUBAG SA PANGUTANA S
1. — Tungatungaa ang pagtoo,
2. — Oo, kay sila walay giapas;
3. — Dili ka magtagad kanila,
4. — Dili, kay makadaot kanimo sila,
5. — Oo, tungod kay alang sa imong kaayuhan.
6. — ^^Peligroso kaayong mga tambaga,
7. — Ayaiw gayod.
8. — Ayaw tagda.
9. — Maoy usa ka binuang.
10. — Ayaw gayod.
11. — Buhata ang imong Santos nga kabubut-on.
12. — Dili ka mutoo sa pipila ka mga tambag.
13. — Dili, kay pulos lang kana kasina.
14. — Sumala lang kinsay magatambag kanimo.
15. — Ang dili mamati tambagan dili makaabot sa j)agkatigulang. .
16. — Tambagan ka sa mga babayi ug dautang tambag.
MGA TUBAG SA PANGUTANA T
1. — -Pagbantay lang.
2. — Glaro na lang.
3. — Diyutay. _^ /
4. — Dili ka magtoo^mana.
5. — Tingali kaha.
6. — Dili kaayo.
7. — Oo, sa dakong kadaot
8. — iBisan kinsa musulti kanimo sa matuod!
9. — Dili musayop.
10. — iAbaa, Toy!
11. — Labaw sa imong gitohoan.
12. — ^Ayaw kahadlok.
13. — i Pagkabinuang !
14. — ^Wala bisan un&a:.
15. — Wala ka masayop.
16. — Tingali duna.
MGA TUBAG SA PANGUTANA U
1. — ^Batan-on pa ikaw kaayo, alaot mo.
2. — Dili ka mamiiiyo.
3. — Sa kinatahuman sa imong kinabuhi.
4. — ^Mao kana ang buot mo unta.
5. — Sa tungatunga sa kinabuhi.
6. — Sa pagkatapos sa ika 30 ka tuig. *
7. — Batan-on kaayo.
8. — Maminyo ka pagdali.
9. — Sa tali sa ika 15 ug 50 ka tuig.
10. — Oo.
11. — ^Kinahanglan bukaton mo kana.
12. — ^Dili ko kana itaimbag kanimo.
13. — Sulod sa usa ka tuig.
14. — ^Malisod kana.
15. — ^Anaa ra kana sa mga kahigayonan.
16. — J)ili mo kana makab-ot.
MGA TUBAG SA PANGUTANA V
1. — Usa lang ka, away nga kadali.
2. — gKay nagatinguha ka kaha niana?
3. — Apan sa labing madali magakauli ra kamo.
4. — Kamo magaaway aj*on kamo mulabi sa pag- hinigugmaay.
5. — Oo, hangtod sa tibuok nga kinabuhi.
6. — ^Kadali ninyong magaaway ?
7. — Ikaw mao ang may sala.
8. — ^^Apan aduna kay pasikaran?
9. — Magabasol ka ra unya. ^
10. — Tungod sa sala sa laing babayi.
11. — Oo, tungod kay dili ka magpauyon-uyon.
12. — Dili, kong tinguhaon mo pagdala ang sulbg.
13. — Ug makaduha pa gayod.
14. — Dili gayod.
15. — Dili ka angay niana.
16. — Dili usab.
MGA TUBAG SA PANGUTANA W
1. — Mao kana ang pulong sa imong mga masiiiahon.
2. — Diyutay kaayo.
3. — Tinuod gayod nga bilyako, kun hingulitawo.
4. — Ayaw pagtoo niana.
5. — ^Karon dili.
6. — Apan aduna siyay maayong kasmgkasing.
7. -^^=0e; apan masumpo mo siya.
8. — Labihan, labihan gayod.
9. — iKa! {Usa ka alaot!
10. — Kasarangan lang. ^
11. — Dili, jintawon1
12. — May diyutayng "pagkahimabayi,
13. — Gusto niya ang tanang babayi.
14. — Buotan kaayong bataa.
15. — Maligdong kaayd.
16. — ^Wala pa kamo magkaila daan nang bilyako.
MGA TUBAG SA PANGUTANA X
1. — Dili, dilL
2. — ^.Ngano? ^Si gihiguma ka iiila pag-ayo?
3. — Kay duna silay katarungan,
4. — Dili, kay sila naninguha sa imong kaminyoon,
5. — Dili ka mabdraka.niana.
6. — Sa sinugdan oo, apan sa katapusan mutugot,
7. — Maoy usa ka sayop.
8. -~^Oo, tungod kay dunay dautang mga balita.
9. — Ang^mong amahan, oo.
10. — Walay diyutay nga katarungan.
11. —Ug maayo kaayo nga sila musupak.
12. — Ang mga ginikanan mahibalo sa ilang paga- buhaton.
13. — Dili gayod.^
14. — Mangalipay hinoon sila.
15. — eiaro na lang.
16. — Wala ako magapaabot niana.
MGA TUBAG SA PANGUTANA Y
1. — Ayaw.^ pagsaiig.
2. — ^Nganong dili? ,
3. — Dili ka magbuhat nianang binuanga.
4. — Ang mga sulti ilupad lang sa hangin.
5. — Dili ako mutoo bisan unsa. .
6. — Ipahilayo mo sila ^kanimo. ^
7. — Labing maayo nga dili ka mutoo.
8. — Ang makusog musulti madali masayop.
9. — Dili, tungod kay gilimbungan ka.
10. — Pamatia lang sila sama sa namati kag maga- ulan,
11. — iMao gayod kay matuod man gayodl
12. — Panagsai-i lang.
13. — iUnsay buot nga isulti kanimo! -
14. — Putli kaayo aiig ilang mga tambag.
15. — Aduna pay ubang tambag\
16. — Ang iyang kasinkasing maby usa ka ^'^eaia' nga walay sampot.
MGA TUBAG SA PANGUTANA Z
1. — Wala intawon. t
2. — Makahimo ka pagpanumpa nga wala gayod.
3. — Buotan kaayo sama sa iyang inahan.
4. — Wala, wala.
5. — Kong sultihan ko ikaw sa matuod magaaway kamo.
6. — ^Pangutana sa iyang unang sabot.
7. — Dili ako makatoo niana.
8. — Laing butang ang iyang nahimo.
9. — Hombre, iunsa ugod kanang pangutanalia! '
10. — ^Unsay labot mo, nga dili ka man maminyo kaniya?
11. — Usa ka sayop nga diyutay walay hinungdan.
12. — Kana gisulti sa mga dila nga dautan.
13. — Sa paghunahuna laiig nakasala na ikaw ka- niya.
14. — Dili ako buot mupatay sa imong mga damgo.
15. — ^Usa ka halok nga kinawat ug wala nay lain.
16. — Sa tibuok nga kinabuhi wala gayod.
MGA TUBAG SA PANGUTANA ZA
1. — Tungod sa gagiiia.
2. — ^Tungod kay nagatoo siya nga buiahan.
3. — ^Wala gayod mahatabo kaniya kanang huna- hunaa.
4. — Mao kana.
5. — ^l'ungod sa imong katakos.
6. — Tungod sa pagkamabinaslonon.
7. — ^^i Unsay kalibutan ko !
8. — Gihigugma ka tungod sa laing butang nga la- bing maayo. ^
9. — ^Kinsay nagapalaudong niana?
10. — Sa pagsingabot sa gugma.
11. — Dili ka magautas hunahuna niana.
12. - Mao kana ang.gitohoan sa mga tawo.
13. — [Isulti ko kanimo nga dili!
14. -^Claro na lang. ^
15. — Sa imong bugtong kaayo.
16. — Kay angay ka gayod higugmaon.
MGA TUBAG SA PANGUTANA ZB
1. — Sa ngadtouj>adto, ikaw.
2. -Malisod kar^yo p^i<>'ka]>ot iiieniang katungdanana.
3. — ^Malalison kaayo siyag kasiiigkasing.
4. — Ang iyang ulo njra ^^capriclioso'\
5. — Maoy usa ka tiiiago.
6. — ^Wala pay nasayod kariiya hanp;tod kaPX)n.
7. — Wala bisan kinsa.
8. — Ikaw ug ikaw ra gayod. *
9. — ^.Kay walai ka diay mahibalo?
10. — ^Buot ka nga ihunghong kaninio?
11. — Pangutana kaniya.
12. - Wala.
13. — ^Mitoo ka nga adunay nagahari kaniya?
14. — Labaw sa usa ka tawo.
15. — Ang iyang kasingkasing maoy usa ka **eaja^' nga walay sampot.
16. — Nganong magahari, walay nagaiari bisan kinsa.
MGA TUBAG SA PANGUTANA ZC
1. — Oo, tungod kay nagapaabot siya kaayo.
2. — -Oo, apan dili mo timan-an.
3. — iDiyutay lang butang!
4. — Patalinghugi una ang imong kasingkasing.
5. — Kana kuan na kaayo...
6. — Dili ka magbuhat nianang butanga.
7. — Dalia kutob sa imong mahimo.
8. — Dili ka mag-eomprometer.
9. — Maoy usa ka inisog ngaTbuhat.
10. — ^eiaro na lang.
11. — Ako dili magabuhat niana. ^
12. — Koiig ikaw pay ako magapiigong ako sa pag- buhat niana.
13. — Kinahanglan paniiron una pagayo.
14. — Ang gibatbat kanimo sa imong kasingkasing.
15. — Mao kana ang itambag ko kanimo.
16. — Dili ka magbuhat nianang binanya^aa.
MGA TUBAG SA PANGUTANA ZD
1. — Buot siya musiigal sa duruha ka baraha.
2. — i Apan mahayag kaayo !
3. — Dili ka maghunahuna nian^ng binuanga.
4. — ; Unsang binuanga ang nahatabo kanimo !
5. — ^Ayaw paghunahunag dautan.
6. — i Pagkawalay hinungdan nga katahapa !
7. — ^Niining mga taknaa, wala.
8. — ^Dili lang kay mao pa karon.
9. — Sama sa usa ka insik;
10. — Wala kay laing mapaabot.
11. — ^Gipakalitan ka niya? ^Nakapaniid ka?
12. — Kinaiya kana, dili ikahibulong.
13. — i Unsay ilimbong kanimo !
14. — ^Wala gayod mahatabo kaniya kanang huna- hunaa. >
15. — ^Nabali hinoo.
16. — iKong ikaw pa lang unta nga usa ang gilim- bungan!
KATAPUSAN.
